Geceleri uykudan uyandıran ve hareket kısıtlığına neden olan artrit, ileri dönemlerde hastaların gündelik işlerini yapabilmelerine de engel olabilir. Özellikle sigara içen ve sıkça enfeksiyona maruz kalan kişilerde daha sık görülen artrit hastalığında tedavi kişiye özel planlanmalı.
Yaşam kalitesini artırıcı tedavilerin ön plana çıkartılması gerektiğini söyleyen Türkiye İş Bankası iştiraki Bayındır İçerenköy Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. M. Pınar Dönmez, 12 Ekim Dünya Artrit Günü olması dolayısıyla yaygın olarak görülen artrit hastalığı ile ilgili şu bilgileri verdi:
Eklemler kemik, kıkırdak, sinoviyal zarlar ve eklem sıvısından oluşan, hareketlerimizi sağlayan yapılardır. Eklemleri tutan birçok hastalık vardır. Bunlardan biri artritlerdir. Artrite neden olan 150'den fazla romatizmal hastalık vardır. Belirtileri benzese de hastalık seyirleri ve tedavileri farklılık gösterebilir.
GECELERİ UYUTMAYAN AĞRININ NEDENİ ARTRİT OLABİLİR
Artrit sürecinde eklemlerde inflamasyon oluşur ve geceleri artan ağrı, şişlik, kızarıklık ve hareket kısıtlılığı ile sabah tutukluğu gelişir. Yorgunluk ve halsizlik de sık karşılaşılan belirtilerdir. Bazı artritlerde eklemler dışında kalp, akciğer, göz ve deri gibi organlarda tutulur. Zamanında tanısı konulup doğru tedavi başlatılmazsa kalıcı eklem hasarına (deformite, sakatlık) yol açabilir.
Eklemdeki hasar şiddetine göre kişisel bakım, yemek pişirmek, temizlik yapmak gibi gündelik işleri yapabilme becerisi olumsuz etkilenir. Daha ileri evrelerde ağır sakatlık ve hareket becerisinin kaybı da söz konusu olabilir.
SİGARA VE ENFEKSİYON ARTRİTİN EN YAKIN DOSTU
Artritler farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Her yaş, cinsiyet ve ırkta görülebilir. Artrite neden olan hastalıkların çoğu tek nedenden kaynaklanmaz. Genetik eğilim ve hormonal faktörler, enfeksiyon, bazı ilaçlar, güneş ışınları ve sigara gibi farklı çevresel nedenlerin bir araya gelmesi hastalıkların ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Genel olarak tüm dünyada benzer sıklıkta görülseler de bazıları bölgesel farklılıklar gösterir. Örneğin Behçet hastalığı, Ailevi Akdeniz Ateşi Türkiye'de daha sık olarak görülmektedir.
AMAÇ YAŞAM KALİTESİNİ ARTTIRMAK
Artritin erken tanınması ve doğru tedavi edilmesi kalıcı hasarların gelişmesine engel olur. Uzun süreli ve şiddetli eklem ağrısı olan hastaların vakit geçirmeden bir uzman doktora başvurmaları gereklidir. Artritli hastaların takip ve tedavisi bir ekip çalışması gerektirir. Bu ekipte romatoloji uzmanının yanı sıra fiziksel tıp ve rehabilitasyon ve ortopedi uzmanları da yer alır. Tedavi hastaların yaşam kalitelerini arttırmak ve işlevsel kayıpları olmadan yaşamlarını sürdürmelerini hedeflenmektedir.
Bu tedaviler arasında, ilaç tedavileri, egzersizler, eklemleri yormadan kullanmayı öğreten günlük yaşam aktivitesi eğitimleri, ateller ve kalıcı deformitelerin oluştuğu hastalarda da yeniden işlev kazandırmaya yönelik cerrahi girişimler önerilebilir.
Artrit tedavisi süresince kullanılacak olan ilaçların etkinliği ve yan etkileri uzman doktorlar tarafından yakından izlenmelidir. Hastalar uygun aralıklarla takip edilir ve gerekli tedavi değişiklikleri yapılarak etkili ve güvenli bir tedavi sağlanabilir.
ŞİKAYETLERE GÖRE FARKLI TEDAVİ
Ağrılı ve şişliğin ön planda olduğu akut dönemlerde eklemlere istirahat ettirmek önem kazandığından atel uygulamaları, inflamasyonun azaldığı dönemlerde ise eklem hareket açıklığını koruyan ve kasları güçlendiren egzersiz programlarının düzenlenmesi fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları ve fizyoterapistler tarafından planlanmalıdır.
Hastaya kendisinin yapacağı ev egzersizleri öğretilerek, pilates, yoga, yüzme gibi travmatik olmayan egzersizler seçilerek hareketliliği korunur.
Artrit tanısı konulan hastaların eklemlerine binen yükü azaltmak için fazla kilolarından kurtulması ve dengeli ve sağlıklı beslenmesi de gereklidir. Bazı destek gıdaların iyi edici etkisi bilinmektedir.
ARTRİT TANISI KONULAN HASTALAR İÇİN ÖNEMLİ TAVSİYELER:
Hastaların doktorlarıyla iletişimleri kuvvetli olmalı,
İlaçlarını düzenli kullanmaları,
Egzersizlerini düzenli ve doktorun önerdiği şekilde yapmaları,
Eklemlerini koruyucu davranış biçimlerini benimsemeleri,
İdeal vücut ağırlığını koruyup, sağlıklı beslenmeleri,
İyi dinlenmeleri ve düzenli uyku uyumaları,
Hastalıkları hakkında bilgilenmeleri, onunla barışık olup, onunla yaşamayı öğrenmeleridir.