BİZE ULAŞIN
Kan tahlilinizi aldınız ve sonuçların içinde PLT denilen bir değer var ki doğal olarak PLT nedir merak ettiniz. Pek çok sağlık sorunu veya çeşitli kontroller için insanlar tahlil yaptırmak durumunda kalıyorlar. Bunlardan biri de kan tahlilidir. Tahlili sonuçlarını öğrenenler insanlar doktora gitmeden önce tahlili incelerler ki hastanelerin verdiği tahlillerde her kalem için referans aralıkları olur. Böylece insanlar düşük ve yüksek çıkan değerleri kendileri de görebilirler. Tabii bu değerler insanları endişelendirir. PLT de tahlillerde karşınıza çıkabilecek değerlerden biridir. Peki PLT değerinin yüksek ve düşük olması ne anlama gelir. Sizin için PLT / trombosit kavramları ile ilgili merak ettiklerinizi özet olarak derledik. Tabii size en doğru ve sizin için en faydalı bilgiyi aslen doktorunuzun vereceğini unutmayın.
PLT, platelet kelimesinin kısaltmasıdır. Grekçedeki pıhtı ve hücre kelimelerinden gelir. Trombosit adı da verilen plateletler yani kan pulcukları damarların zarar görmesi durumunda reaksiyon gösterir ve toplanarak bir pıhtı oluşturur. Böylece kanamanın önüne geçilir.
Bu pulcuklar renksiz hücre parçacıklarıdır ve disk şeklindedirler. Kan pulcuklarının içindeki granüller iltihaplara ve kanamalara verilen tepkilerde rol alırlar.
PLT’LERİN GÖREVİ
PLT’ler kollajen denilen protein ile temas ettiklerinde aktifleşir. Bir damar hasar gördüğünde altındaki kollajen yani bağ dokusu açığa çıkar. Bu olunca kan pulcukları aktive olur ve kollajane bağlanırlar. Böylece PLT’ler hasarlı yerde toplaşarak bir tıkaç görevi görür ve kanama durdurulur. Buna trombotik tıkaç denmektedir.
İDEAL TROMBOSİT SAYIMI
Sağlıklı bir insanda trombosit sayımı 250-500 x 109/L kan arasındadır. Bu değerin düşük veya yüksek olması bazı hastalıklara ve vücuttaki problemlere işaret edebilir. PLT’nin düşüklüğü ve yüksekliği bazı rahatsızlıklara yol açabilir.
Kan tahlilinizde PLT’nin düşük çıkması yani trombosit sayınızın normalin altında olmasına trombositopeni denilmektedir. Basitçe özetlemek gerekirse düşük trombosit sayımı kanama riskini yükseltir. Trombosit sayımının düşük olması vücutta oluşabilecek en ufak kanamaların bile durdurulamamasına, adet dönemlerinde çok fazla kanama olmasına yol açabilir. PLT'nin çok çok düşük olmasında beyin kanaması riski vardır. Ayrıca hamilelik döneminde erken doğum riskini artıran nedenlerden biri düşük PLT sayısıdır.
Trombositlerin düşmesine yol açabilecek bazı etkenler şunlardır:
Lösemi
Bazı anemi türleri
Hepatit C veya HIV gibi viral enfeksiyonlar
Kemoterapi ilaçları
Düşük trombosit sayımı belirtileri: Tahlil yaptırmanın öncesinde tabii ki sağlınıza dikkat etmenin bir ayağı da vücudunuzdaki değişiklikleri gelişmeleri iyi takip etmek ve vakit kaybetmeden doktora başvurmaktadır. Örneğin aşağıdaki hadiseler düşük trombosit sayımı belirtisi olabilir:
Purpura yani deride kolay veya aşırı morarma,
Genellikle bacakların alt kısmında deri altı kanamaları görülmesi, kırmızı ya da mor noktaların belirmesi,
Ufak, sıradan kesiklerde dahi uzun süreli kanama olması,
Diş etlerinde sık sık kanama,
Sık burun kanaması,
İdrarda veya dışkıda kan olması,
Normalden ağır adet kanamaları
Yorgunluk,
PLT DÜŞÜKLÜĞÜNÜN TEDAVİSİ
PLT’nin aşırı derecede düşük olduğu durumlarda kendiliğinden başlayan kanamaların engellenmesi için genellikle hastaya platelet nakli yapılır. Tabii bunun kararını verecek kişi doktorunuzdur. Kan tahlilinizde gözüken sorunlarla ilgili olarak doktorunuzun yönergelerini taikp etmeniz çok önemlidir.
PLT DÜZENSİZLİĞİ KAYNAKLI KANAMANIN AYIRT EDİLMESİ
Bir kanamanın PLT yani platelet düzensizliği mi yoksa pıhtılaşma faktörü bozulmasından olup olmadığı ayırt edebilirsiniz. Deride gerçekleşen bir kesiğin aşırı derece kanaması ama baskı ile kontrol altına alınabilmesi, deride kendiliğinden başlayan ve morumsu bir leke oluşturan kanamalar, diş etlerinde kanama, burun kanaması gibi şeyler PLT düzensizliğine işaret eder.
Yüksek trombosit sayımı kişide tromboz riskini yükseltir. Tromboz damar içinde kan pıhtısının oluşması nedeniyle kan akışının engellenmesi yani damarda tıkanıklık olmasıdır. Düşüklük gibi trombosit sayımının yüksek olması da kişi de çeşitli rahatsızlıklara yol açabilir.
PLT değerinin yüksekliği özellikle damar içinde pıhtı atma olarak tabir edilen hayati tehlikeye ve felce neden olan bir duruma yol açabilir. Özellikle de tansiyon, yüksek kolestrol ve şeker hastaları için yüksek PLT bu rahatsızlıkların yol açtığı riskleri artırmaktadır. Damarlarda tıkanıklık oluşması da bazı iç organların işlevini yitirmesine yol açabilir.
Trombositlerin yükselmesine neden olabilecek etmenlerden bazıları:
Hemolitik anemi,
Demir eksikliğin kaynaklı anemi,
Çeşitli iltihaplı hastalıklar
Vücuttaki alerjik tepkiler
Bazı ameliyatların yan etkileri
Bazı kanser çeşitleri ve tedavileri
Kullanılan bazı ilaçlar
Polisitemia vera adı verilen bir tür kemik hastalığı
Yüksek trombosit sayımı belirtileri: Düşük PLT değerinin belirtileri gibi vücudunuzun yüksek trombosit durumunda verdiği tepkilere dikkat etmeniz önemlidir. Aşağıdaki hadiseler yüksek trombosit sayımına işaret edebilir:
Görmede geçici bulanıklık yaşanması,
El ve ayaklarda hissizlik olması,
Aniden yaşanan baş dönmeleri,
Baş ve göğüste ağrılar...
