BİZE ULAŞIN
Birçok belirtiyle kendini göstermeye başlıyor. Adet düzensizlikleri, tüylenme, aşırı kilo problemleriyle gün yüzüne çıkıyor. Kısırlığa ve çeşitli sağlık sorunlarına varacak kadar kötü bir tabloya sebebiyet veriyor. Hangi hastalıktan mı bahsediyoruz? 90’lı yıllarla beraber artış göstermeye başlayan, değişen dünyayla birlikte değişen alışkanlıklarımızla bir nevi kendimizin yarattığı ve her 10 kadından 1’inde görülen polikistik over sendromu!
Polikistik over sendromu nedir?
Polikistik over sendromu (PKOS), yumurtalıklarda irileşme ve birçok küçük kist oluşumu ile karakterize olup kişide bir takım hormonal problemlere zemin hazırlayan ve günümüzde nedeni kesin olarak bilinmeyen bir hastalıktır. Polikistik over sendromu kadınlarda en sık görülen hormonal bozukluktur. Üreme çağındaki kadınların %15-20’sinde görülür.
Polikistik over sendromu (PKOS) neden oluşur?
PKOS, belli bir nedene bağlı olarak görülmese de pek çok uzman genetik faktörlere bağlı olarak görüldüğü konusunda hem fikirdir. Polikistik over sendromu olan kadınların çoğunun annesinde ya da kız kardeşinde de aynı şikayete rastlandığı saptanmıştır.
Polikistik over sendromunda ana problemlerden birinin hormonal dengesizlik olduğu düşünülmektedir. Bu hastalığı olan kadınlarda yumurtalıklar normalden daha fazla androjen hormonları üretir. Androjen hormonları erkeklik hormonlarıdır ancak kadın vücudunda da üretilir. Bu hormonların seviyesi kadın vücudunda normalden daha yukarı çıktığında yumurtalıklarda yumurtaların gelişimini ve dışarıya atılmasını olumsuz etkiler.
Hastalığa sebep olduğu düşünülen bir diğer sağlık sorunu da insilün direncidir. Birçok araştırma göstermiştir ki polikistik over sendromu ile insülin hormonu arasında bir bağ mevcuttur. İnsülin, şeker ve diğer yiyeceklerin, vücudun kullanması için enerjiye dönüştürülmesini kontrol eden hormondur. Polikistik over sendromu olan pek çok kadının vücudunda insülin direnci nedeniyle fazla insülin üretildiği ve insülin fazlalığının androjen üretimini arttırdığı bağlantısı kurulmuştur.
Bu belirtiler varsa dikkat!
Düzensiz adet görme,
Adet görememe nedeniyle hamile kalamama,
Yumurtalıklarda kist,
Vücutta görülen aşırı tüylenme özellikle de karın ve yüz bölgesinde,
Kilo artışı, bölgesel yağlanma,
Akne ve kepek problemleri,
Erkek tipi saç dökülmesi,
Pelvik ve kasık ağrıları,
Kaygı ve depresyon
Polikistik over sendromunda tanı koyma süreci…
Polikistik over sendromu tanısı; klinik bulgular, ultrason incelemesi ve laboratuvar tetkiklerinin bir arada değerlendirilmesiyle konulur. Ultrason incelemesi yapılan ilk tetkik olmakla birlikte en sağlıklı bilgilerin alındığı yöntemdir. Polikistik over sendromu olan hastalarda ultrasonografide yumurtalık kenarlarında çok sayıda küçük kist saptanır. Tek başlarına sorun yaratmasa da zamanla artış göstererek hastanın hamile kalmasına engel teşkil eder.
Diğer bir yöntem ise kandaki hormon değerlerinin incelenmesidir. Bu noktada kandaki androjen(erkeklik hormonu), LH ve FSH oranlarının önemi büyüktür. LH/FSH oranının 3’ün üzerinde olması kişide polikistik over sendromu olduğuna dair güçlü bir bulgu olarak nitelendirilir.
Polikistik over sendromunda kesin bir tedavi mümkün mü?
Bu hastalık için kesin tedavi yöntemi olmamakla birlikte ortaya çıkardığı sorunları kontrol altına almak mümkündür. Hangi belirtilerden şikayetçi olunduğu veya kişinin hamile kalmak isteyip istememesine göre farklı tedavi yöntemleri uygulanır.
Polikistik over sendromlu hastaların çoğu kilolu ve obezdir. Bu hatalığın kontrol altına alınması için hastanın kilosunun diyet ve spor ile normal değerlere düşürülmesi gerekir. Bu anlamda sağlıklı beslenme ve spor; kan şekeri seviyesini dengelemek, vücudun insülin kullanımını geliştirmek ve vücuttaki hormon seviyelerini normale çekmek düzenli adet görmek açısından yardımcı olabilir.
Eğer hastanın hamile kalmak gibi bir planı yoksa vücuttaki tüylenme ve akne problemlerini, adet düzensizliklerini gidermek için doğum kontrol hapı yardımcı olur. Ancak doğum kontrol hapını bırakan hastada adet düzensizlikleri tekrar görülebilir.
Polikistik over sendromlu hastalarda hamile kalamamanın en büyük nedeni yumurta oluşumunun gerçekleşmemesidir. Bu durumda ise bazı doğurganlık ilaçları yumurta oluşumuna yardımcı olarak polikistik over sendromu olan kadınların hamile kalmasını sağlayabilir.
Op. Dr. Gamze Baykan
baykangamze@gmail.com
